ĐỒNG PEPTIDE (GHK-Cu) VƯỢT XA MỘT THÀNH PHẦN PHỤC HỒI DA ĐƠN GIẢN

Nhắc đến Đồng peptide hay GHK-Cu, chắc bạn đã “quen mặt” với hoạt chất này trong các sản phẩm phục hồi da. Nhưng trong quá trình tìm hiểu và phát triển sản phẩm với GHK-Cu, Twins thấy rằng GHK-Cu với làn da có vô vàn điều thú vị khác. Những điều này đã làm GHK-Cu trở thành hoạt chất độc đáo, thực sự là thành phần ngôi sao trong những sản phẩm mà nó xuất hiện.

Trong bài viết này, Twins đã dành nhiều sự nỗ lực đầu tư tâm huyết để chia sẻ với bạn rất nhiều khám phá mà Twins tìm hiểu về GHK-Cu, các nghiên cứu cũng như những khía cạnh hiệu quả mà ít người biết về thành phần này.

I/ TỔNG QUAN VỀ ĐỒNG PEPTIDE

1. Nguồn gốc của Peptide đồng

GHK-Cu (Copper Tripeptide-1) là một peptide tự nhiên được tìm thấy trong máu và nước bọt của con người.. Trong huyết tương người, mức GHK-Cu sẽ vào khoảng 200 ng/ml ở tuổi 20. Đến tuổi 60, mức GHK-Cu thường giảm xuống còn 80 ng/ml.

Trước khi đi vào tìm hiểu sâu về thành phần này, cho những ai chưa biết, peptide là một chuỗi các axit amin ngắn (thường gồm 2 – 50 axit amin) được liên kết với nhau bằng liên kết hóa học (liên kết peptit). Nhiều peptide liên kết với nhau được gọi là polypeptide, chúng chịu trách nhiệm sản xuất ra các protein có trong cơ thể chúng ta.

Mà bạn biết đấy, protein đóng vai trò quan trọng trong sinh học, xây dựng nên các khối cơ, xương, tóc và móng, cũng như tạo ra các enzym, kháng thể, cơ, mô liên kết và nhiều thứ khác trong cơ thể. Không thể hình dung nổi nếu không có các peptide thì cơ thể chúng ta sẽ như thế nào.

Đối với ngành mỹ phẩm, peptide được ứng dụng nhiều trong chăm sóc da với công dụng ngừa lão hóa và cải thiện các tổn thương mô da do ánh nắng, phục hồi da sau xâm lấn, treatment hoặc thực hiện các biện pháp làm đẹp công nghệ cao.

Peptide được chia làm 4 nhóm:

– Enzyme Inhibitor Peptide: Được tìm thấy từ protein có trong thực vật như: gạo, đậu nành… với công dụng chủ yếu là ức chế melanin gây tăng sắc tố cho da.

– Inhibitor Peptide (peptide ức chế dẫn truyền thần kinh): Thường được tìm thấy trong các sản phẩm thuốc bôi và tiêm dưới da với công dụng giảm nếp nhăn và căng bóng da.

– Signal Peptide (peptide nhận tín hiệu): Xuất hiện phổ biến trong các sản phẩm chăm sóc da với công dụng kích thích sản sinh collagen, elastin và các protein nhằm làm chậm lão hóa da.

– Peptide Carrier (peptide vận chuyển): Đảm nhiệm vai trò cung cấp các nguyên tố vi lượng như đồng, magie cho da, từ đó kích thích sản xuất collagen, tăng độ săn chắc cho da và nhiều công dụng tuyệt vời khác nữa. GHK-Cu thuộc nhóm này.

Một sự thật bạn cần biết, Đồng peptide trong mỹ phẩm không phải lúc nào cũng xuất hiện ở dạng GHK-Cu. Chúng thường có 2 dạng:

– Dạng 1: GHK-Cu. Đây là sự kết hợp giữa Đồng (Cu) và GHK – một peptide có nguồn gốc từ protein của collagen, protein cấu thành nội bào và protein liên quan đến phản ứng viêm trong cơ thể như Interleukin-4.

– Dạng 2: Muối đồng kết hợp protein đậu nành thủy phân. Loại này không có peptide GHK nên tất nhiên sẽ có công dụng và giá thấp hơn nhiều so với dạng 1.

Và trong bài viết này Twins sẽ chỉ tập trung nói về GHK-Cu, dạng Đồng peptide đắt hơn, “xịn sò” hơn và có nhiều lợi ích vô cùng quan trọng đối với làn da.

*Hiệu đính nội dung: Được sự góp ý của bạn đọc, với tinh thần cầu thị Twins xin đưa ra thông tin được cập nhật khách quan hơn. Twins chân thành cảm ơn sự quan tâm của các bạn đọc <3. 

Màu sắc sản phẩm Đồng Peptide có sự đa dạng về độ đậm nhạt và màu sắc tác động bởi nhà sản xuất nguyên liệu khác nhau, sự kết hợp phối chế thành phần trong sản phẩm.

Với sự quan sát thực tế trong ngành, chúng mình ghi nhận còn có cả sản phẩm truyền thông nồng độ trên cả 1% Copper Peptide có màu trắng. Thế giới mỹ phẩm quả bao la và nhiều điều khó lý giải.  

Ngược lại cũng có sản phẩm mà bạn thấy màu xanh đậm thì lại vẫn có thể không phải là màu từ GHK-Cu mà là cách phối chế/ tạo hình của nhà sản xuất để sản phẩm thêm hấp dẫn. 

2. Lịch sử phân lập Đồng peptide

Vào năm 1973, Loren Pickart đã phân lập đồng peptide GHK-Cu từ albumin huyết tương của con người.

Người ta phát hiện ra rằng khi các tế bào gan của những bệnh nhân 60 – 80 tuổi được ủ trong máu của nhóm người trẻ hơn, các tế bào cũ bắt đầu hoạt động gần giống như mô gan trẻ. Hiệu ứng này là nhờ hoạt động của một yếu tố peptide nhỏ tương tự như peptide tổng hợp glycyl-L-histidyl-L-lysine (GHK). Chúng có khả năng điều hòa tăng trưởng, giúp mô gan của các tế bào cũ hoạt động gần như mô gan trẻ. Đến năm 1977, peptide này đã được chứng minh là GHK-Cu.

Ở người, GHK-Cu được chứng minh có tác dụng thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương, thu hút các tế bào miễn dịch, chống oxy hóa và chống viêm, kích thích tổng hợp collagen và glycosaminoglycan trong nguyên bào sợi trên da và thúc đẩy sự phát triển của mạch máu. GHK-Cu còn là hoạt chất vô cùng tiềm năng trong việc điều chỉnh biểu hiện của một lượng lớn gen người. Cụ thể là đảo ngược biểu hiện gen sang trạng thái khỏe mạnh hơn.

Ngành công nghiệp mỹ phẩm khai thác GHK-Cu chủ yếu trong các sản phẩm phục hồi, làm liền thương và chống lão hóa, chỉ với tỉ lệ sử dụng nhỏ đã có thể mang lại hiệu quả cao đối với làn da.

II/ CÔNG DỤNG CỦA ĐỒNG PEPTIDE

1. Đồng peptide giúp phục hồi, chữa lành vết thương

GHK-Cu nổi bật với tác dụng thúc đẩy quá trình lành thương, ngăn ngừa sẹo xấu. Do đó, đây là thành phần thường được sử dụng sau các liệu trình xâm lấn như lăn kim, trị sẹo hoặc các thủ thuật như nhấn mí. GHK-Cu cũng là một hoạt chất phục hồi vô cùng hiệu quả không chỉ với skincare treatment mà còn đặc biệt hiệu quả với những trường hợp kích ứng, bong da đến mức đỏ rát do Retinol, BHA, AHA… hoặc da bị tổn thương do các sản phẩm kem trộn, rượu thuốc.

Cơ chế tác động và nghiên cứu liên quan:

1.1. Nghiên cứu trên động vật

Vào cuối những năm 1980, peptide đồng GHK-Cu bắt đầu thu hút sự chú ý như một chất chữa lành vết thương đầy hứa hẹn. Người ta phát hiện ra GHK-Cu kích thích sự tổng hợp collagen trong nguyên bào sợi trên da, tăng sinh protein, glycosaminoglycans và DNA trong vết thương da ở chuột.

Link nghiên cứu:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3169264/
https://www.jidonline.org/article/S0022-202X(15)41067-X/fulltext

GHK-Cu cũng tăng tổng hợp decorin – một proteoglycan tham gia vào quá trình điều hòa tổng hợp collagen, chữa lành vết thương và bảo vệ chống khối u.
Một loạt các thí nghiệm trên động vật đã chứng minh khả năng chữa lành vết thương rõ rệt của GHK-Cu. Đối với vết thương da của thỏ, GHK-Cu tạo điều kiện cho vết thương lành nhanh hơn, cải thiện sự hình thành mạch và làm tăng hoạt động của các enzyme chống oxy hóa.

Những hình ảnh ở cột trái là tình trạng của một vết thương vào ngày vào ngày thứ 7, những hình ảnh cột bên phải là kết quả cải thiện vào ngày thứ 28, so sánh mức độ cải thiện vết thương giữa các phương pháp (theo hàng, từ trên xuống:

• Ảnh A và B mô tả tình trạng trước và sau khi dùng đồng tripeptide GHK-Cu.
• Ảnh C và D mô tả tình trạng trước và sau khi điều trị bằng laser liều thấp.
• Ảnh E và F mô tả tình trạng trước và sau khi điều trị bằng laser liều cao.
• Ảnh G và H mô tả tình trạng trước và sau của nhóm đối chứng (điều trị tiêu chuẩn/ giả dược/ không điều trị gì cả).

Có thể thấy, khi điều trị bằng GHK-Cu, vết thương gần như hồi phục hoàn toàn, làm phẳng mô da ở vùng vết thương, ngăn ngừa sẹo xấu, kết cấu da được tái cấu trúc tương đồng với kết quả khi điều trị bằng laser liều cao.

Link nghiên cứu: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18177285/

Khi sử dụng GHK-Cu cho vết thương ngoài da, người ta còn phát hiện có sự gia tăng các tế bào viêm thúc đẩy quá trình phục hồi mô da cũng tăng lên đáng kể. Gia tăng tế bào viêm có liên quan gì đến chuyện lành thương? Khi vết thương xảy ra, mạch máu tại vết thương bị vỡ hình thành cục máu đông, tạo thành chất ngoại gian bào tạm thời nhằm làm kín vết thương, giảm mất máu.

Lúc này, tiểu cầu sẽ tiết ra các tế bào viêm, cùng thực bào hỗ trợ làm sạch vết thương. Do đó, khi các tế bào viêm được bổ sung thì quá trình này cũng diễn ra nhanh hơn, vết thương cũng nhanh chóng phục hồi.

Bên dưới là hình ảnh cho thấy sự gia tăng của các tế bào viêm trong vết thương được điều trị bằng GHK-Cu:

• A, C – Nhóm không dùng GHK-Cu lần lượt sau 3 ngày, 14 ngày.
• B, D – Nhóm dùng GHK-Cu lần lượt sau 3 ngày, 14 ngày.

Link nghiên cứu: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8227353/

1.2. Nghiên cứu lâm sàng (trên da người)

Ngoài những nghiên cứu trên động vật, nhiều nghiên cứu lâm sàng đã được tiến hành để chứng minh tác dụng cải thiện, tái tạo da của GHK nói chung và GHK-Cu nói riêng (GHK có ái lực cao với các ion đồng (II) nên có khả năng tự tạo thành phức hợp GHK-Cu).

Vào những năm 1980, Maquart et al. đề xuất rằng GHK có thể là một peptide tiềm năng để sửa chữa, phục hồi da. Cụ thể, khi da bị tổn thương, trình tự axit amin GHK có trong collagen type-I sẽ kích hoạt các enzym phân giải protein, từ đó giải phóng GHK vào các vị trí da đang bị tổn thương để tiến hành quá trình sửa chữa, phục hồi.

Link nghiên cứu: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3169264/

Ngoài ra, một số thí nghiệm đã chứng minh rằng GHK kích thích tổng hợp các yếu tố quan trọng với sức khỏe làn da:

– Collagen: Cơ chất ngoại bào cấu thành mô liên kết, góp phần vào quá trình làm lành vết thương.

– Glycosaminoglycan: là những chất vô định hình hấp thụ nước gấp 1000 lần thể tích của chúng, giúp điều chỉnh khả năng liên kết của cấu trúc da, tạo nên sự đầy đặn về thể tích của lớp hạ bì. Đóng vai trò chính trong việc truyền tín hiệu tế bào, điều chỉnh một lượng lớn các quá trình sinh hóa có trong da, chống đông máu và sửa chữa vết thương.

– Decorin proteoglycan nhỏ: Là những phân tử có kích thước nhỏ, tham gia vào quá trình sản xuất collagen loại 1 (quan trọng cho việc chữa lành vết thương, tạo độ co giãn, đàn hồi, và giữ liên kết các mô với nhau).

Link nghiên cứu:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11121126/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1522753/

GHK cũng điều chỉnh hoạt động của các metallicoproteinase chủ chốt. Đây là những enzym tạo điều kiện thuận lợi cho sự phân hủy protein của chất nền ngoại bào, cũng như hoạt động của các chất kháng protease. Điều này cho thấy tác dụng điều chỉnh chung đối với sự phân hủy protein trong da, giúp ngăn ngừa cả sự tích tụ của các protein bị hư hỏng và sự phân giải protein quá mức.

Vì sự phân hủy quá mức của các thành phần cấu trúc, tế bào trong da cũng như việc loại bỏ không đầy đủ các protein bị hư hỏng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và vẻ đẹp của làn da. Do đó, việc GHK điều chỉnh metallicoproteinase và các chất ức chế của chúng có thể hỗ trợ tích cực cho quá trình tái tạo và cải thiện da.

Link nghiên cứu:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10383745/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11045606/

Ngoài ra, GHK cũng được chứng minh là có tác dụng có lợi đối với nguyên bào sợi trên da – được xem là tế bào quan trọng trong quá trình tái tạo da. Nguyên bào sợi không chỉ tổng hợp các yếu tố cấu trúc da mà còn tạo ra một loạt các yếu tố tăng trưởng cần thiết cho quá trình sửa chữa da.
Một thí nghiệm so sánh giữa:

• Nhóm 1: có GHK kết hợp với chiếu xạ LED (chiếu xạ đi-ốt phát sáng, nằm trong 625 – 635 nm).
• Nhóm 2: chỉ có chiếu xạ LED (không kết hợp thành phần khác).

Để so sánh mức độ tác động tới nguyên bào sợi da. Kết quả cho thấy khả năng sống của tế bào ở nhóm 1 gấp 12,5 lần, khả năng sản xuất yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi cơ bản là 230% và khả năng tổng hợp collagen là 70%.

Link nghiên cứu: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17603859/

Đặc biệt, GHK-Cu còn giúp kích thích các tế bào đáy ở lớp biểu bì, giúp sự hình dạng của các tế bào trở nên rõ hình khối hơn.
Link nghiên cứu: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19319546/

2. Peptide đồng giúp cải thiện lão hoá, nếp nhăn

Trong cấu trúc da ở lớp hạ bì, sợi Collagen góp phần lớn và quan trọng trong việc giữ da luôn căng, phẳng và đàn hồi. Còn sợi Elastin dù chiếm thành phần nhỏ nhưng có vai trò quyết định khả năng liên kết các sợi Collagen cũng như các cấu trúc khác của da, giữ nước cho làn da tạo nên sự đầy đặn, căng khoẻ, đàn hồi.

Trong khi đa số các hoạt chất khác chỉ hỗ trợ tăng sinh Collagen, GHK-Cu là một trong số ít các thành phần có khả năng kích thích tăng sinh cả Collagen và Elastin trong da.

Có nhiều nghiên cứu chứng minh tác dụng cải thiện lão hóa rõ rệt của GHK-Cu qua việc sử dụng sản phẩm mỹ phẩm trên da người:

Trong một nghiên cứu, người ta đã thực hiện thí nghiệm bôi một loại kem dưỡng có chứa GHK-Cu trong 12 tuần lên da mặt của 71 phụ nữ có dấu hiệu lão hóa từ nhẹ đến nặng. Kết quả cho thấy kem dưỡng da có chứa GHK-Cu làm tăng mật độ và độ dày của da, giảm chảy xệ, cải thiện độ trong, giảm nếp nhăn và độ sâu của nếp nhăn.

Cùng nghiên cứu trên, người ta lần lượt thí nghiệm bôi 3 loại: kem mắt chứa GHK-Cu, kem mắt chứa Vitamin K và kem mắt giả dược lên vùng quanh mắt của 41 phụ nữ bị tổn thương do ánh sáng từ nhẹ đến nặng. Kết quả thí nghiệm sau 12 tuần cho cho thấy kem mắt chứa GHK-Cu có hiệu quả tốt hơn hẳn so với 2 loại kem cùng thí nghiệm. Nó làm giảm các đường nhăn và nếp nhăn, cải thiện tổng thể bề mặt da, đồng thời tăng mật độ và độ dày của da.

Nguồn nghiên cứu: Leyden, J.; Stephens, T.; Finkey, M.; Appa, Y.; Barkovic, S. Skin Care Benefits of Copper Peptide Containing Facial Cream. In Proceedings of the American Academy of Dermatology 60th Annual Meeting, New Orleans, LA, USA, 22-27 February 2002.

Có nghiên cứu chỉ ra rằng bôi kem chứa GHK-Cu 2 lần mỗi ngày trong suốt 12 tuần cũng kích thích mạnh mẽ sự tăng sinh tế bào sừng ở da, củng cố hàng rào bảo vệ da, từ đó cải thiện lão hóa hiệu quả.

Nguồn thí nghiệm: Finkley M., Appa Y., Bhandarkar S. Copper Peptide and Skin. In: Elsner P., Maibach H., editors. Cosmeceuticals and Active Cosmetics: Drugs vs. Cosmetics. Marcel Dekker; New York, NY, USA: 2005. pp. 549-563.

Link tổng hợp có chứa các nghiên cứu trên:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6073405/

Twins để bảng tóm tắt dữ liệu về hiệu quả sử dụng GHK-Cu từ các thử nghiệm lâm sàng có kiểm soát để bạn dễ theo dõi hơn nhé:

3. Đồng peptide với khả năng tái tạo da vùng sẹo

Ngoài khả năng thúc đẩy quá trình lành thương, hoạt chất này có khả năng xúc tác quá trình bẻ gãy Collagen loại IV (một loại Collagen gây sẹo lồi), sắp xếp mô vùng sẹo trở về trạng thái cấu trúc bình thường, giảm thiểu nguy cơ hình thành sẹo chai cứng.

Tất nhiên, với tuỳ mức độ sẹo và tuổi sẹo (mới hay đã lâu năm) cũng cần kết hợp thêm các biện pháp xâm lấn khác. Nhưng có thể thấy GHK-Cu là một hoạt chất lý tưởng để kết hợp với Retinol và BHA, vừa xử lý mụn hiệu quả, vừa ngăn ngừa nguy cơ sẹo mụn.

Đồng thời, chúng ta cũng có thể sử dụng các sản phẩm chứa GHK-Cu cho những vùng da đang lên da non để ngăn ngừa sẹo.

4. GHK-Cu giúp kháng viêm, kháng khuẩn

Từ thời cổ đại, đồng đã được công nhận là một kim loại có tính kháng khuẩn mạnh. Khi vi khuẩn tiếp xúc với các ion kim loại đồng, protein của chúng sẽ bị biến tính, kết tủa và ngừng hoạt động. Do đó tác dụng giảm khuẩn của GHK-Cu là điều không cần bàn cãi.

Thêm vào đó, GHK-Cu còn có khả năng kháng viêm tốt bằng cách ức chế các cytokine tiền viêm như TGF-β and TNF-α, có mối liên hệ mật thiết đến phản ứng viêm và quá trình điều hoà miễn dịch. Liên hệ thực tế, những nốt mụn viêm, mụn mủ, tình trạng kích ứng, dị ứng, nóng, ngứa, đỏ, rát, sưng trên da chính là biểu hiện của phản ứng viêm. Khi dùng GHK-Cu, làn da sẽ giảm được nguy cơ hệ miễn dịch bị kích thích quá đà khiến quá trình gây viêm kéo dài với mức độ trầm trọng cao.

Đó cũng là lý do GHK-Cu còn được sử dụng như một chất bôi ngoài da giúp điều trị các tình trạng viêm da thay thế cho corticosteroid.

5. Đồng peptide giúp chống oxy hoá, bảo vệ da dưới tia UV

Phản ứng oxy hoá diễn ra trong cơ thể chúng ta sẽ tạo ra các gốc tự do. Do bị mất điện tử electron nên các gốc tự do này rất không ổn định. Chúng luôn có xu hướng chiếm đoạt electron từ các cấu trúc lân cận. Dẫn đến hình thành hàng loạt các gốc tự do mới, tạo ra phản ứng dây chuyền phá hủy tế bào, gây lão hoá, viêm da và nhiều vấn đề nghiêm trọng khác.

Một tác dụng nổi bật của GHK-Cu đó là vô hiệu hoá các gốc tự do gây hại này. Đồng thời kích thích hoạt động của hệ thống chống oxy hóa nội tại của cơ thể. Điển hình là Superoxide Dismutase (SOD) – một loại enzyme chống oxy hóa mạnh mẽ nhất trong cơ thể. Ngoài ra, GHK-Cu còn giúp bảo vệ các tế bào da trước ảnh hưởng của tia UV vô cùng tốt.

III/ LƯU Ý TRONG QUÁ TRÌNH SỬ DỤNG ĐỒNG PEPTIDE

Đa năng là thế, nhưng GHK-Cu vẫn có một số đặc tính riêng đòi hỏi một quy trình dùng đúng cách. Sau đây là một vài lưu ý quan trọng dành cho bạn:

– Không dùng chung GHK-Cu với các sản phẩm chứa Vitamin C (dù ở bất kỳ dạng nào). Bởi phân tử Đồng trong GHK-Cu chứa Ion 2+ còn vitamin C lại chứa Ion 2- nên khi dùng chung trong một quy trình, sẽ gây mất tác dụng của cả hai hoạt chất.

– Không dùng sản phẩm chứa GHK-Cu với các acid như AHA, BHA trong cùng một quy trình quá sát nhau. Nếu vẫn muốn dùng chung, bạn có thể dùng acid trước, chờ 20 – 30 phút rồi hãy dùng đến sản phẩm chứa GHK-Cu nhé.

– Trong thời gian dùng GHK-Cu, quá trình sừng hóa của da sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ hơn. Một số bạn bị mụn sẽ cảm thấy hơn lăn tăn về vấn đề này. Nhưng chỉ cần áp dụng các sản phẩm tẩy da chết như AHA, BHA thì không có gì phải lo lắng về GHK-Cu cả.

Cuối cùng, Twins hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn những thấu hiểu sâu sắc và toàn diện hơn về thành phần GHK-Cu. Từ đó biết cách ứng dụng hoạt chất đa năng này thật hiệu quả trong quy trình skincare của mình.

Hẹn gặp lại bạn trong những bài viết kỳ sau.