LÃO HOÁ VÀ COLLAGEN – BỔ SUNG COLLAGEN KHOA HỌC, ĐÚNG CÁCH

Collagen có thể nói là một từ đã quá phổ biến trong giới skincare. Nhưng liệu bạn đã có kiến thức đúng đắn về chúng? Mình nên bổ sung collagen thông qua những con đường nào? Mặt nạ collagen có thật sự đáng tin?

Và đặc biệt là, không phải bạn dùng loại collagen nào cũng được đâu. Ngay sau đây, Twins sẽ đưa bạn đến với một “chân trời mới” về collagen qua bài viết này.

Chúng ta bắt đầu thôi!

Collagen thuỷ phân là gì?

Collagen thủy phân (CH) là một hỗn hợp của các peptit collagen có trọng lượng phân tử 0,3-8 kDa, thu được sau quá trình hồ hóa và thủy phân bằng enzym của collagen tự nhiên từ các mô động vật giàu protein. Có nhiều bằng chứng khoa học về tác dụng tích cực của việc uống CH đối với các bệnh lý thoái hóa xương và lão hóa da. Cho đến nay, hơn 60 nghiên cứu khoa học (in vitro, in vivo, lâm sàng và sinh khả dụng) đã được thực hiện. Mục đích nhằm để nghiên cứu về hiệu quả của CH trong việc cải thiện suy giảm và mất collagen mô – dẫn đến đau, mòn khớp (viêm xương khớp), loãng xương và lão hóa da.

Trong đó, các nghiên cứu tiền lâm sàng chỉ ra rằng CH kích thích sự tái tạo của các mô được cấu tạo từ collagen, tăng cường tổng hợp collagen mô và cả các thành phần nhỏ còn lại của các mô (proteoglycan và axit hyaluronic). Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy việc tiếp tục hấp thụ CH giúp giảm đau khớp do hao mòn, làm chậm quá trình loãng xương và làm giảm các dấu hiệu lão hóa da. Những kết quả này, cùng với mức độ an toàn và dung nạp cao, làm cho CH trở thành một chất bổ sung thích hợp để sử dụng lâu dài, được chỉ định để ngăn ngừa và điều trị các bệnh thoái hóa mãn tính (viêm xương khớp và loãng xương), cũng như ngăn ngừa và làm chậm quá trình lão hóa da.

Collagen được hấp thụ qua đường nào?

Collagen bao gồm nhiều acid amin(AA). Khi được tiêu hóa ở ruột non, chúng sẽ được phân cắt thành các đơn acid amin tự do hoặc thành các đoạn 2-20 acid amin và được gọi là oligopeptide. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, sự di chuyển của AA và oligopeptide được sinh ra từ quá trình tiêu hóa CH ăn vào. Con đường này bao gồm đi qua hàng rào ruột (hấp thụ), phân phối qua máu và tích tụ trong các mô keo nơi hoạt tính sinh học của nó phát triển. Trong nghiên cứu sử dụng một mô phỏng động của hệ tiêu hóa con người (mô hình TIM), người ta đã ghi nhận rằng sự hấp thụ CH là 82% vào lúc 6h sau khi uống.

Nguồn: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10498764/

GÓC CẢNH BÁO: Có hay không mặt nạ bổ sung collagen? Rất tiếc, câu trả lời là KHÔNG. Đã đến lúc bạn nên ngừng tin vào các sản phẩm mặt nạ hay mỹ phẩm đường bôi được quảng cáo là chứa collagen và chúng sẽ hấp thụ vào da. Sự thật là phân tử collagen, thậm chí peptide có kích thước quá to để thâm nhập vào da. Với đường bôi, việc chúng thẩm thấu qua hàng rào da, xuyên qua lớp biểu bì rồi đến hạ bì (nơi chứa collagen) là điều không tưởng. Để hiểu thêm về hàng rào bảo vệ da của chúng ta vững chắc ra sao, bạn có thể đọc thêm bài viết này của Twins nhé: https://twinsskin.com/khoa-hoc-lan-da/mien-dich-da-p2-hang-rao-mien-dich-da/

Nhưng điều này không có nghĩa mỹ phẩm sẽ không thể tác động gì đến collagen trong da. Chúng ta vẫn có một số hoạt chất giúp kích thích, tạo môi trường tăng sinh collagen và mang đến tác dụng rõ ràng. Twins sẽ liệt kê ở phần cuối bài cho bạn nhé!

Do đó, tốt nhất là bạn nên bổ sung collagen vào cơ thể bằng đường ăn uống, kết hợp với các hoạt chất skincare tác động đến collagen. Đó mới là phương pháp mang đến hiệu quả thực sự.

Tác dụng của collagen đối với lão hoá da

Mối liên hệ giữa collagen và lão hoá

Trở lại với các nghiên cứu về CH, người ta phát hiện ra, sau khi uống CH, nồng độ hydroxyproline (Hpro) được gia tăng đáng kể. Hydroxyproline là một axit amin protein dị vòng trung tính được tìm thấy trong collagen. Nguồn: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16076145/

Ngoài ra, các nghiên cứu in vivo đã chứng thực rằng các dẫn xuất CH được ăn vào sẽ đến được sụn, xương, cơ và da. AA từ CH ăn vào sẽ được kết hợp vào các mô keo. Nghiên cứu được thực hiện trên các tế bào nuôi cấy (chondrocyte6-8 và fibroblast9-11) cho thấy rằng sự hiện diện của collagen peptide khiến các tế bào này tổng hợp collagen mô và các thành phần mô khác (proteoglycan và axit hyaluronic). Tác dụng này phụ thuộc vào liều lượng và không xảy ra với collagen không thủy phân hoặc với các protein thủy phân khác ngoài collagen. Nguồn: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12658447/

Nguyên nhân chính của tổn thương da liên quan đến lão hóa được cho là hậu quả của việc giảm khả năng bảo vệ chống oxy hóa dẫn đến tăng mức độ các loại oxy phản ứng nội bào (ROS). Những chất này hình thành thông qua quá trình trao đổi chất hiếu khí và kích thích dẫn truyền tín hiệu dẫn đến tăng biểu hiện của MMPs và giảm tổng hợp collagen I. Sự mất cân bằng giữa tổng hợp và thoái hóa các protein ECM dẫn đến quá trình glycation và hậu quả là sự hình thành và tích tụ AGEs (sản phẩm cuối của quá trình glycation). Từ đó làm phát sinh dấu hiệu lão hoá và các bệnh liên quan đến tuổi tác khác. Hơn nữa, theo thời gian, collagen tự nhiên giảm khoảng 1% mỗi năm. Do đó, việc sử dụng các chất chống oxy hóa cùng với collagen có thể giúp chống lại các dấu hiệu lão hóa do ROS gây ra.

Twins đã có một bài giải thích rất sâu về quá trình lão hoá, bạn xem tại đây nha: https://twinsskin.com/khoa-hoc-lan-da/lao-hoa-da-phan-1-co-che-sinh-ly-cua-qua-trinh-lao-hoa/

Ngoài ra, bằng chứng từ các nghiên cứu lâm sàng có đối chứng với giả dược ủng hộ quan điểm rằng: việc tiêu thụ collagen peptide bằng đường uống hàng ngày có nguồn gốc từ quá trình thủy phân các sản phẩm collagen của các loài động vật giúp cải thiện mật độ và tính toàn vẹn của mạng lưới collagen, tính chất hydrat hóa và đàn hồi của da bình thường. Hơn nữa, chế độ ăn uống bổ sung kết hợp peptide collagen với các thành phần khác bao gồm cả axit hyaluronic, chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất cũng góp phần cải thiện làn da lão hóa.

Để củng cố thêm quan điểm của mình, Twins sẽ đưa ra cho bạn một số nghiên cứu cụ thể về tác dụng của collagen đường uống trong việc chống lão hóa da.

Nghiên cứu 1

Đây là một nghiên cứu mù đôi, ngẫu nhiên, có đối chứng với giả dược được thực hiện bởi một phòng khám thẩm mỹ độc lập ở Rome (Ý). Twins sẽ giải thích kỹ hơn cho bạn. Giả dược là dạng sản phẩm giống thuốc thật nhưng lại không có dược chất. Đối chứng với giả dược nhằm giúp người thực hiện đánh giá hiệu quả thực sự của dược chất. Các đối tượng tham gia thử nghiệm được chia thành 2 nhóm: 60 đối tượng tình nguyện (57 nữ và 3 nam) tiêu thụ 1 chai (50 mL) sản phẩm thử nghiệm hàng ngày trong khoảng thời gian 90 ngày. Và 60 đối tượng tình nguyện khác (54 nữ và 6 nam giới) đã tiêu thụ 1 chai (50 mL) giả dược. Thành phần của sản phẩm thử nghiệm và giả dược được liệt kê trong Bảng 1. Thử nghiệm này được thực hiện trong thời gian mùa hè để đánh giá hiệu quả của sản phẩm thử nghiệm trong việc bảo vệ da chống lại quá trình lão hóa do tia cực tím gây ra.

Bảng 1: Thành phần sản phẩm thử nghiệm trong nghiên cứu: GOLD COLLAGEN® FORTE (trong văn bản được gọi là sản phẩm thử nghiệm) và được dùng bằng đường uống. Sản phẩm được sản xuất bởi MINERVA Research Labs (London, Anh)

Kết quả: Các phép đo độ đàn hồi của da cho thấy sự gia tăng đáng kể + 7,5% đối với nhóm dùng sản phẩm thử nghiệm trong 90 ngày. Song song đó là độ đàn hồi của da giảm đáng kể (-5%) được thấy ở các đối tượng dùng giả dược vào ngày thứ 90, so với ngày 0.

Phân tích mô học

Sinh thiết mô học của da khỏe mạnh từ 2 đối tượng nữ (ở nhóm thử nghiệm bằng collagen) trước khi điều trị bằng sản phẩm thử nghiệm cho thấy các đặc điểm da sau: tăng sừng không đều, Collagen cấu trúc mỏng, rời rạc. Sau 90 ngày điều trị, có sự cải thiện về cấu trúc và sự phân tầng của các lớp biểu bì (không có sự rối loạn cấu trúc của lớp Malpighian) và sự cải thiện về cấu trúc cấu trúc sợi collagen bên trong lớp hạ bì (tăng chiều rộng sợi và song song sợi chạy collagen) (Hình 2). Điều quan trọng là, những đối tượng này không trải qua bất kỳ thủ thuật thẩm mỹ nào khác vào thời điểm đó.

Hình 2:

Sự gia tăng này có thể là do cơ chế hoạt động kép của các peptide hoạt tính sinh học collagen trong lớp hạ bì: (1) các axit amin tự do cung cấp hỗ trợ cho sự hình thành các sợi collagen; (2) các peptide hoạt tính sinh học liên kết với các thụ thể màng nguyên bào sợi và kích thích sự tăng sinh của chúng và sản xuất collagen mới, elastin và axit hyaluronic.

Sự gia tăng độ đàn hồi của da được phát hiện ở cả những đối tượng đã điều trị thẩm mỹ và những người không điều trị. Điều này giúp loại trừ khả năng điều trị thẩm mỹ mới có thể tự tăng độ đàn hồi của da. Người ta còn phát hiện ra, sự kết hợp giữa bổ sung chế độ uống cùng với điều trị thẩm mỹ làm tăng đáng kể độ đàn hồi của da (+ 9.1%) khi so sánh với người chỉ bổ sung chế độ uống collagen. Điều này cho thấy rằng collagen dạng uống này có thể kết hợp với điều trị thẩm mỹ và hỗ trợ đắc lực trong việc để cải thiện độ đàn hồi da .

Còn về sự giảm độ đàn hồi của da ở nhóm dùng giả dược có thể được cho là do điều kiện khí hậu mùa hè trong thời gian thử nghiệm gây ra (đặc biệt là tác hại của ánh nắng mặt trời).

Mặc dù độ đàn hồi của da nhìn chung không tăng lên đáng kể khi tất cả các đối tượng dùng sản phẩm thử nghiệm được so sánh với giả dược vào cuối thử nghiệm. Nhưng phân tích nhóm nhỏ cho thấy có sự cải thiện đáng kể về độ đàn hồi của da ở những đối tượng dùng sản phẩm collagen mà không trải qua bất kỳ loại mỹ phẩm nào khác. Đầu tiên, đây là một dấu hiệu về hiệu quả của collagen trong việc cải thiện độ đàn hồi của da, khi so sánh với giả dược.

Tuy nhiên, có một điều cần lưu ý ở đây. Đó chính là các chất bổ sung được sử dụng trong nghiên cứu này không chỉ có collagen thủy phân mà còn có cả các thành phần thúc đẩy sản xuất hoặc ngăn chặn suy thoái collagen (chẳng hạn như vitamin C và E). Do đó người ta cũng đưa ra gợi ý rằng: kết quả này có thể không chỉ do sự hiện diện của các peptide hoạt tính sinh học collagen, mà còn do sự hiện diện của hỗn hợp các chất chống oxy hóa: L-carnosine, resveratrol, lycopene, coenzyme Q10, lựu và acai berry. Các đặc tính có lợi của những thành phần này đã được biết đến nhiều và đã được nghiên cứu rộng rãi trong các tài liệu. Và sự kết hợp này có thể giúp chống lại các tổn thương ROS do tuổi tác và ức chế sự kích hoạt của MMP.

Tóm lại, kết quả ở đây cung cấp một cái nhìn sâu sắc về lợi ích chống lão hóa và bảo vệ da có thể đạt được khi cả peptit hoạt tính sinh học collagen cùng chất chống oxy hóa được kết hợp với nhau và bổ sung hàng ngày.

Link chi tiết nghiên cứu trên: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28528342/

Nghiên cứu 2

Một nghiên cứu khác về sự hấp thụ qua đường uống các peptide collagen hoạt tính sinh học cụ thể làm giảm nếp nhăn trên da và tăng tổng hợp collagen ở da.

Trong nghiên cứu mù đôi, có đối chứng với giả dược, hiệu quả của peptide collagen hoạt tính sinh học cụ thể (BCP) VERISOL® đối với sự hình thành nếp nhăn ở mắt và kích thích sinh tổng hợp procollagen I, elastin và fibrillin trong da đã được đánh giá. Một trăm mười bốn phụ nữ từ 45-65 tuổi được chọn ngẫu nhiên để nhận 2,5 g BCP hoặc giả dược, một lần mỗi ngày trong 8 tuần. Với 57 đối tượng được phân bổ cho mỗi nhóm điều trị. Các nếp nhăn trên da được đo lường một cách khách quan ở tất cả các đối tượng, trước khi bắt đầu điều trị, sau 4 và 8 tuần cũng như 4 tuần sau lần uống cuối cùng (giai đoạn hồi quy 4 tuần). Một phân nhóm được thành lập để sinh thiết phân tích procollagen I, elastin và fibrillin khi bắt đầu điều trị và sau 8 tuần uống.

Kết quả: Việc sử dụng BCP cụ thể được sử dụng trong nghiên cứu này đã thúc đẩy giảm lượng nếp nhăn ở mắt (p <0,05) có ý nghĩa thống kê so với nhóm dùng giả dược sau 4 và 8 tuần (20%). Hơn nữa, một tác dụng tích cực kéo dài đã được quan sát thấy 4 tuần sau lần dùng BCP cuối cùng (p <0,05). Ngoài ra, sau 8 tuần uống, hàm lượng procollagen loại I (65%) và elastin (18%) cao hơn có ý nghĩa thống kê ở những người tình nguyện được điều trị bằng BCP so với những người được điều trị bằng giả dược đã được phát hiện. Đối với fibrillin, có thể xác định mức tăng 6% sau khi điều trị BCP so với giả dược, nhưng hiệu ứng này không đạt đến mức có ý nghĩa thống kê.

Từ đó các nhà nghiên cứu kết luận rằng, việc uống các peptide collagen có hoạt tính sinh học cụ thể (Verisol®) bằng đường uống giúp làm giảm nếp nhăn trên da và có tác động tích cực đến sự tổng hợp nền da.

Link nghiên cứu: https://www.karger.com/Article/Abstract/355523

Kết luận từ các nghiên cứu trên

Tóm lại đã có rất nhiều nghiên cứu trên thế giới về collagen bổ sung đường uống được thực hiện bởi chính thương hiệu và những tổ chức độc lập. Góp phần chứng minh rằng collagen đường uống có hiệu quả trong cải thiện độ đàn hồi và chống lão hóa da. Tuy nhiên sản phẩm cần đảm bảo một số tiêu chí sau:

• Là collagen thủy phân có các phức hợp: proline-hydroxyproline và glycine-proline-hydroxyproline bởi đây chính là các phức hợp cấu tạo chính nên collagen ở da.
• Để tăng hiệu quả cần kết hợp với các chất chống oxi hóa và các thành phần bổ sung cho cấu trúc da.

Một số hợp chất kích thích tăng sinh collagen trong skincare

Retinol

Vitamin A và các dẫn xuất của nó, đặc biệt là retinol, là những chất làm chậm quá trình lão hóa hiệu quả nhất. Retinol hòa tan trong chất béo thâm nhập vào lớp sừng và có khả năng thâm nhập nhẹ vào lớp hạ bì. Khi retinol đến tế bào sừng, chúng sẽ đi vào bên trong tế bào và liên kết với một thụ thể thích hợp. Có bốn nhóm thụ thể có ái lực cao với retinol (CRBP). Retinol, bằng cách tương tác với các thụ thể bên trong tế bào, sẽ thúc đẩy sự tăng sinh của chúng, tăng cường chức năng bảo vệ biểu bì, giảm sự mất nước xuyên biểu bì, bảo vệ collagen chống lại sự suy thoái và ức chế hoạt động của các metalloproteinase – tác nhận làm suy thoái chất nền ngoại bào. Hơn nữa, Retinol còn giúp tăng cường tái cấu trúc các sợi lưới và kích thích hình thành mạch trong lớp nhú của hạ bì.

Ngoài ra, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng retinol cũng giúp tăng cường sản xuất các sợi elastin (nguồn: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1468-2494.2010.00588.x). Hơn nữa, retinol còn ức chế hệ thống enzym metalloproteinase (MMPs) và tăng cường tổng hợp chất ức chế mô metalloproteinase (TIMPs). Những thay đổi trong sợi collagen và elastin có liên quan đến quá trình lão hóa do ánh sáng, dẫn đến sự xuất hiện của các nếp nhăn và làm mất độ săn chắc và đàn hồi của da. Khi đó, Retinol có khả năng kích hoạt các tế bào sản xuất ECM trong da, đặc biệt là làn da lão hóa. Quá trình kích hoạt sản xuất nguyên bào sợi được kích thích thông qua con đường TGF-β / CTGF. Yếu tố tăng trưởng mô liên kết (CTGF) bao gồm TGF-β1, là chất điều hòa cân bằng nội môi ECM cũng được tăng lên bởi retinol. Vì vậy có thể nói sử dụng retinol là một biện pháp tăng cường sản sinh collagen và bảo vệ collagen hoàn hảo.

Trải nghiệm ngay sản phẩm Retinol tinh khiết với công nghệ bọc phân tử sinh học đầu tiên của Việt Nam tại đây: https://shopee.vn/search?keyword=biogenicretinol&shop=144279740

AHA

Axit alpha-hydroxy (AHA) là một loại axit hữu cơ tự nhiên có nguồn gốc từ trái cây và các sản phẩm từ sữa. Chúng được sử dụng rộng rãi để điều trị một loạt các tình trạng da bao gồm nhiễm sắc tố da, mụn trứng cá, tình trạng tróc da như bệnh da vảy cá, bệnh nấm da và bệnh vẩy nến, rối loạn tăng sắc tố, dày sừng actinic, nếp nhăn nhỏ, nám da, nám da và dày sừng tiết bã. Glycolic acid (GA) – hoạt chất được sử dụng rộng rãi nhất trong số các AHA, đã được chứng minh hiệu quả lâm sàng trong việc cải thiện làn da bị tổn thương do ánh sáng. Cùng với việc giảm đáng kể các nếp nhăn, làm mịn kết cấu da thô ráp và không đồng đều, bình thường hóa màu da và giảm chứng tăng sắc tố.

Tác dụng chống lão hóa của GA liên quan đến khả năng gây bong tróc các lớp ngoài cùng của biểu bì. Cụ thể, GA sẽ tác động và làm tăng cường sự suy thoái của các liên kết chịu trách nhiệm cho sự kết dính của tế bào sừng. GA cũng đã được chứng minh là làm tăng nồng độ axit hyaluronic ở biểu bì và hạ bì,  tăng tỷ lệ tăng sinh tế bào sừng và nguyên bào sợi, kích thích sản xuất collagen và cải thiện chất lượng của các sợi đàn hồi.

Cụ thể một nghiên cứu sử dụng các công thức kem chứa 8% GA (với 3,23% GA tự do);  gel chứa 10% GA (với 4,03% GA tự do); kem chứa 15% GA (với 6,05% GA tự do); gel chứa 15% GA (với 6,05% GA tự do); và gel chứa 25% GA (với 10,1% GA tự do). Tất cả các công thức được trung hòa một phần bằng amoni hydroxit đến pH 4,0. Tổng mức collagen đã tăng lên đáng kể ở tất cả các nồng độ sau 5 ngày điều trị. Những tác động này phụ thuộc vào liều lượng, với tổng mức collagen cao hơn được quan sát thấy ở các trường hợp sử dụng các sản phẩm có nồng độ GA cao hơn. Ví dụ: ở da được điều trị bằng gel 25%, tổng lượng collagen đã tăng lên 10,1% ( P  <0,01) so với da không được điều trị. Ở nồng độ GA thấp hơn (8% ‐15%), tổng lượng collagen đã tăng từ 5% đến 6% ( P  <0,05 ở mọi nồng độ). Ngoài ra không có sự khác biệt về tổng mức collagen giữa các công thức 15% gel và 15% kem.

Link cụ thể nghiên cứu: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7891644/

Từ tất cả những điều trên, chúng ta hoàn toàn có cơ sở tin rằng AHA là một trong các hợp chất tiềm năng trong việc chống lão hóa.

Tổng kết

Trong việc cải thiện độ đàn hồi da cùng các dấu hiệu lão hoá, collagen thật sự mang lại hiệu quả. Tuy nhiên, để có được kết quả tốt nhất, bạn cần lưu ý một số điều sau:

• Bổ sung collagen thủy phân có các phức hợp: proline-hydroxyproline và glycine-proline-hydroxyproline, thông qua đường ăn uống.
• Nên kết hợp thêm các chất chống oxi hóa và các thành phần bổ sung cho cấu trúc da, cộng với việc skincare bằng các hoạt chất kích thích tăng sinh và bảo vệ collagen (Retinol, AHA,…)

Kết thúc bài viết tại đây, Twins mong bạn đã có được thật nhiều kiến thức chuẩn xác để lên kế hoạch bổ sung collagen cho cơ thể và làn da ngay từ hôm nay. Bởi bạn biết đấy, chưa bao giờ là quá sớm để chống lão hoá cả.

Chúc bạn thành công!

Nguồn: Cố vấn chuyên môn Twins Skin – Bác sĩ Đỗ Thành tổng hợp, bình luận và biên tập.